6.2.16

ΝΙΚΟΛΑΣ ΑΣΙΜΟΣ, «Αρνήθηκα πολλά»

B-other side records, 2014, άλμπουμ βινυλίου

Πηγή: Ραδιόφωνο Ποιείν,
καταχώρηση: Σπύρος Αραβανής
Ο δίσκος, αφιερωμένος στο Νικόλα Άσιμο, με δικά του ανέκδοτα τραγούδια, αποτελεί το απρόσμενο highlight της ελληνικής δισκογραφίας για το 2014. Κυκλοφόρησε στις 17 Νοεμβρίου κι εξαντλήθηκε μέσα σε τρεις μόλις μέρες, ενώ μέσα στο επόμενο δίμηνο θα υπάρξει επανέκδοση. Αν και βιολογικά απών, ο Άσιμος φωνάζει παρών μέσα από τις συνθέσεις του, δηλώνοντας αντιρρησίας και απέναντι στο θάνατο. Τα 15 τραγούδια του δίσκου, από τα οποία τα 6 είναι ακυκλοφόρητα και τα υπόλοιπα 9 διαφορετικές εκτελέσεις ήδη γνωστών κομματιών, ανήκουν σε άλλη εποχή, αλλά λειτουργούν ως αποκούμπι για τους πληγωμένους της κοινωνία μας, εξηγώντας έτσι σε ένα βαθμό τη μεγάλη τους απήχηση. Βρέθηκαν στις κασέτες που φύλαγε ο Άσιμος στον «χώρο προετοιμασίας» όπως ονόμαζε το μαγαζάκι του στην Καλλιδρομίου 55, την ημέρα της αυτοκτονίας του, 17 Μαρτίου του 1988. Η αστυνομία τις κράτησε για πολλά χρόνια και τις παρέδωσε στην οικογένεια, για να φτάσουν σήμερα στις δισκοθήκες μας, χάρη στη B-Otherside Records, ανεξάρτητη δισκογραφική εταιρεία που ανέλαβε την κυκλοφορία του άλμπουμ.

Συνεντεύξεις με τους Γ. Ι. Αλλαμανή, Γ. Κορδέλλα και Δ. Βασιλειάδη, που σχολιάζουν την αξία κυκλοφορίας του δίσκου για τον ασυμβίβαστο τροβαδούρο των Εξαρχείων

Το άλμπουμ είναι ανατρεπτικό. Ξέχωρα από τα άγνωστα τραγούδια και το σπάνιο ή αδημοσίευτο φωτογραφικό και εικαστικό υλικό, που συνοδεύει την έκδοση, στο δίσκο περιλαμβάνεται συγκλονιστική μαρτυρία του Σωτήρη Παστάκα, γιατρού στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής, στο οποίο είχε νοσηλευτεί ο Άσιμος και ανατρέπει τις γνωστές ερμηνείες για την αυτοκτονία του. Περιγράφοντας, την αποχώρηση του Άσιμου από το Δαφνί και τη μεταφορά του σε άλλη ψυχιατρική κλινική, μετά από απαίτηση του πατέρα του, ο οποίος απελπίστηκε βλέποντας τις άσχημες συνθήκες που επικρατούσαν στο Δαφνί, ο Σ. Παστάκας αναφέρει: «Ο κ. Ασιμόπουλος κατάφερε τελικώς να αποσπάσει το γιο του απ’ το περίπτερο 14. Άσχετα αν ο γιος του, ο Νικόλας, εκεί ήταν βασιλιάς: στον ένα μήνα νοσηλείας του είχε κατακτήσει τους υπόλοιπους 59. Άλλος του έφερνε τις παντόφλες, άλλος τον καφέ, άλλος την κιθάρα του. Τον έβαλε σε ένα μονόκλινο στην καλύτερη Ψυχιατρική Κλινική (όπως του είχαν πει), εκεί στα βόρεια. Ένα κελί χωρίς παράθυρο. Χωρίς τρελούς φίλους. Χωρίς κιθάρα. Τον έβγαλε ύστερα από κει με ιατρογενή κατάθλιψη και καθηλωμένο από τα νευροληπτικά, να μην μπορεί να παίξει ούτε ένα ακόρντο: δεν λύγιζαν τα δάκτυλά του, έτρεμαν. Με τρεμάμενα δάκτυλα ο Νικόλας κατάφερε να φτιάξει μόνο τη θηλιά του».

Καθοριστική η συμβολή της κόρης του
Η αξία της κυκλοφορίας νέου δίσκου για τον Άσιμο, σήμερα, στην εποχή που το βινύλιο έχει περιορισμένο κοινό κι έχουν περάσει σχεδόν 27 χρόνια από το θάνατό του, ήταν εξ αρχής ένα δύσκολο στοίχημα για την B-Otherside Records. Έγινε όμως μια προσεγμένη δουλειά, στην οποία συνέβαλε καθοριστικά και η κόρη του Άσιμου, Λίλιαν, που ήλεγξε λέξη προς λέξη όλους τους στίχους. «Κανείς στον κόσμο δεν μπορεί να καταλάβει τόσο καλά τι λέει ο Άσιμος όσο η κόρη του», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Δημήτρης Βασιλειάδης, υπεύθυνος παραγωγής της εταιρείας.
Μέσα από τη ματιά των ανθρώπων που επιμελήθηκαν την προσπάθεια κι όσων ασχολήθηκαν με το «φαινόμενο» Άσιμος, διαπιστώνεται η πολυεπίπεδη σημασία του δίσκου κι ίσως οι λόγοι που τον έκαναν ανάρπαστο. «Η αξία του, βασικά, είναι αρχειακή. Έχοντας σαν πυρήνα της έκδοσης τα τελευταία κομμάτια του Νικόλα, από πρόχειρες καταγραφές που έκανε μόνος του, απευθύνεται κυρίως στους πιο πιστούς ακροατές του και σε συλλέκτες», αναφέρει ο σκηνοθέτης Γιώργος Κορδέλλας, που επιμελήθηκε το εξώφυλλο όπως είχε κάνει και στο μοναδικό LP που έβγαλε ο Άσιμος το 1982 με τον τίτλο «Ξαναπές». Η διαφορά με τότε έγκειται στο ότι «η έκδοση είναι πολύ φροντισμένη, έγινε με αγάπη και σεβασμό στο υλικό και την προσωπικότητα του Άσιμου. Η αισθητική της δεν καθορίστηκε από οικονομικές-εμπορικές συντεταγμένες, όπως συνέβη στον πρώτο του δίσκο, ο οποίος εκδόθηκε από μια μεγάλη δισκογραφική εταιρία που είχε στοχευμένη αισθητική, καθώς αντιμετώπιζε το έργο καθαρά και μόνο σαν εμπορικό προϊόν». Η πρόταση του Γ. Κορδέλλα είχε απορριφθεί ως «υπερβολικά σοβαρή» από τη ΜΙΝΩΣ. Ο Άσιμος δεν το πήρε κατάκαρδα. Λίγες μέρες μετά είπε στον Γ. Κορδέλλα: «Μια μαλακία εξώφυλλο θέλουν, μια μαλακία θα κάνουμε». Όπερ και εγένετο. Με τη σημαντική υποσημείωση ότι τελικώς το αποτέλεσμα άρεσε ούτως ή άλλως στο Νικόλα.
Η εξάντληση του δίσκου με την πώληση 500 αντιτύπων δεν αποτελεί συνηθισμένη επίδοση για τα βινύλια, τα τελευταία χρόνια. Τόσο ερωτικά όσο και πολιτικά ο Άσιμος φαίνεται πώς παραμένει επίκαιρος και διαχρονικός. Εκτίμηση που εξέφρασε ο άνθρωπος που ερεύνησε όσο κανείς το βίο του, ο συγγραφέας της βιογραφίας του «Δίχως Καβάτζα Καμιά» (2000, εκδόσεις Λιβάνη) Γιώργος Ι. Αλλαμανής. «Τα περισσότερα τραγούδια του Άσιμου είναι πολιτικά, ορισμένα εντελώς εργατίστικα. Γροθιά υψωμένη, η κόκκινη και μαύρη σημαία, δεν πα’ να μας χτυπάν. Την εποχή που ετοίμαζα το βιβλίο, είχα μια απαρέσκεια για αρκετά τραγούδια, κυρίως ως προς το τόσο γυμνό χέρι που υψώνει τη γροθιά, μου φαίνονταν δηλαδή πολύ εργατίστικα. Παραδόξως, τώρα και σε μια άλλη ηλικία, 14 χρόνια μετά, διαπιστώνω ακούγοντάς τα ξανά ότι έχουν αποκαταστήσει την ερμηνευτική τους σχέση με αυτή την εποχή. Την εποχή δηλαδή που αυτά που θεωρούσαμε δεδομένα, όπως τα δικαιώματα των εργαζομένων, έχουν γίνει αλοιφή».
Η πολιτική χροιά των τραγουδιών του Άσιμου ήταν ο βασικός λόγος που η B-Otherside Records, επέλεξε να κυκλοφορήσει ο δίσκος στις 17 Νοεμβρίου, όπως εξηγεί ο Δ. Βασιλειάδης. «Ο Νικόλας είχε πολιτικό λόγο κι ήταν κάτι που θέλαμε να προβάλουμε. Δεν είχε εμπλοκή με το Πολυτεχνείο. Το σεβόταν όμως κι επειδή ακριβώς το σεβόταν, το έβαζε πάνω από κόμματα, με αποτέλεσμα να εμπλακεί σε διάφορα επεισόδια με μέλη της ΚΝΕ. Γενικά ήταν ένας άνθρωπος που έβλεπε τα πράγματα και από την άλλη τους όψη, τόνιζε τις διαφορετικότητες. Οπότε οι άνθρωποι σήμερα, που έχουν κυριολεκτικά χαθεί μέσα από τα πολλά οικονομικά προβλήματα, σίγουρα βρήκαν ένα αποκούμπι. Μπήκαν στη διαδικασία να ξεσκονίσουν το πικάπ τους, να βάλουν το δίσκο και να ακούσουν Άσιμο για μια ώρα, όση η διάρκεια του άλμπουμ». Και τα ερωτικά τραγούδια του Άσιμου όμως απευθύνονται και στο σήμερα, υποστηρίζει ο Γ. Ι. Αλλαμανής. «Είναι ελάχιστα και σ’ αυτά εμφανίζεται πολύ συγκρουσιακός, γιατί χώθηκε για τα καλά στον πόλεμο των δύο φύλων. Από αυτή όμως την άποψη, αυτός ο πόλεμος που δε θα τελειώσει ποτέ όσο υπάρχουν φύλα, θα μπορούσε να είναι επίκαιρος. Στον καιρό της κρίσης που διανύουμε, οι ανθρώπινες σχέσεις δοκιμάζονται πολύ περισσότερο, λόγω της οικονομικής δυσπραγίας και της δυσκολίας για την επιβίωση. Μπορεί να φταίει η κατάσταση, αλλά μπορεί να φταίει και η άλλη ή ο άλλος».

«Η άρνηση είναι ένα μήνυμα τρομακτικά επίκαιρο»
Εντυπωσιακό ήταν επίσης το μεγάλο ποσοστό όσων αγόρασαν το βινύλιο, αν και δεν είχαν πικ απ. «Πάνω από το 30% και οι περισσότεροι νέοι», λέει ο Δ. Βασιλειάδης. Στο ερώτημα γιατί να πάει ο νέος να πάρει δίσκο του Άσιμου, η απάντηση βρίσκεται στον τίτλο του δίσκου: «Αρνήθηκα πολλά», που συνοψίζει τις ομοιότητες μεταξύ του τότε και του τώρα. Ειδοποιός διαφορά, ότι στην εποχή του Άσιμου «ο νέος έπρεπε να αρνηθεί να ξεπουληθεί, γιατί τότε το χρήμα κυκλοφορούσε κι ήταν πολύ εύκολο να το κάνεις. Τώρα έχει να αρνηθεί και τις δομές που θέλουν να τον καθησυχάσουν, να τον καναλιζάρουν, να του δείξουν ότι υπάρχει, φτάνει να είναι… υπάκουος, να τελειώσει αυτό το σχολείο, να διαβάσει αυτά τα βιβλία, να τελειώσει αυτό το άθλιο πανεπιστήμιο, να πάει σε αυτό το άθλιο νοσοκομείο. Το να μη δεχτείς, είναι η σημερινή άρνηση. Η άρνηση είναι ένα μήνυμα τρομακτικά επίκαιρο», τονίζει ο Γ. Ι. Αλλαμανής.
Στην πρωτοβουλία για ένα ύστατο μουσικό χαίρε, εξ ου και το λευκό χρώμα του δίσκου «που συμβολίζει την εξαΰλωση», κάποιοι είδαν οικονομικό όφελος. «Σκοπός μας εξ’ αρχής δεν ήταν να πλουτίσουμε, αλλά να κάνουμε κάτι με αγάπη για το Νικόλα. Γι’ αυτό δεν προωθήσαμε το δίσκο στις μεγάλες αλυσίδες, αλλά στα συνοικιακά δισκοπωλεία, γι’ αυτό τον ξαναβγάζουμε σε 300 αντίτυπα, με σκοπό να μην προκύψει αισχροκέρδεια και να φτάσει στα χέρια όλων μέσα από λογικές τιμές». Όσο για το τι θα έκανε ο ίδιος ο Νικόλας αν ζούσε κι αν θα τον έβρισκε σύμφωνο μια τέτοια εξέλιξη, η απάντηση δε θα μπορούσε να δοθεί παρά μόνο από τον ίδιο. Κάνοντας όμως μια απλή υπόθεση εργασίας, ο Γ.Ι. Αλλαμανής αναφέρει: «Θα έβγαζε CD ο Άσιμος και θα ήταν πιο πολιτικός από ποτέ πιστεύω. Θα τα ηχογραφούσε ο ίδιος και θα τα κυκλοφορούσε παράνομα!»