30.7.08

ΣΤΗ ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ


Sam Harris «Το τέλος της πίστης», Εκδόσεις «Ενάλιος» 2008, Κεφάλαιο 3ο

Χωρίς καμία προειδοποίηση, σας συλλαμβάνουν και σας οδηγούν ενώπιον ενός δικαστή. Μήπως προκαλέσατε μία καταιγίδα και καταστρέψατε τη σοδειά του χωριού; Έχετε σκοτώσει το γείτονά σας μέσω βασκανίας; Αμφισβητείτε ότι το ίδιο το σώμα του Χριστού περιέχεται στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας; Δε θα αργήσετε να μάθετε ότι ερωτήσεις αυτού του είδους δεν επιδέχονται απαντήσεων που θα σας απενοχοποιήσουν.
Δε σας δίνουν τα ονόματα αυτών που σας κατηγορούν. Αλλά η ταυτότητά τους δεν έχει σημασία, διότι ακόμη και αν, την τελευταία ώρα, ανακαλούσαν τις εις βάρος σας κατηγορίες, απλώς θα ετιμωρούντο για ψευδομαρτυρία, ενώ οι αρχικές τους κατηγορίες θα διατηρούσαν την αξία τους, ως αποδεικτικό στοιχείο για την ενοχή σας. Ο μηχανισμός της δικαιοσύνης είναι τόσο καλά διαποτισμένος από την πίστη, ώστε δεν μπορεί πλέον να επηρεασθεί.
Αλλά έχετε μία κάποια δυνατότητα επιλογής: μπορείτε να ομολογήσετε την ενοχή σας και να κατονομάσετε τους συνενόχους σας. Ναι, πρέπει οπωσδήποτε να είχατε συνενόχους. Καμία ομολογία δε γίνεται δεκτή εκτός αν ενοχοποιούνται και άλλοι άνδρες ή άλλες γυναίκες στα εγκλήματά σας. Ίσως εσείς και τρεις άλλοι γνωστοί σας μεταμορφωθήκατε σε λαγούς και είχατε επαφή με τον ίδιο τον Διάβολο. Όταν σας δείχνουν τα σιδερένια υποδήματα, που είναι σχεδιασμένα για να συνθλίβουν τα πόδια, αυτό φαίνεται να φρεσκάρει τη μνήμη σας. Ναι, ο Φρίντριχ, ο Άρθουρ και ο Ότο είναι και εκείνοι μάγοι. Και οι γυναίκες τους, όλες μάγισσες.
Τώρα αντιμετωπίζετε ποινές ανάλογες με τη βαρύτητα των εγκλημάτων σας: μαστίγωση, ένα προσκύνημα πεζή στους Αγίους Τόπους, δήμευση της περιουσίας σας, ή, το πιθανότερο, ένα μεγάλο διάστημα φυλάκισης, ίσως ισόβια. Οι «συνένοχοί» σας δε θα αργήσουν να συλληφθούν και να υποστούν βασανιστήρια. Ή μπορείτε να επιμείνετε ότι είστε αθώος, που είναι σχεδόν βέβαιο ότι αληθεύει (επειδή τελικώς, δεν υπάρχουν πολλοί που μπορούν να προκαλέσουν μία καταιγίδα). Ως αποτέλεσμα, οι δεσμοφύλακές σας θα σας μεταφέρουν ευχαρίστως στα πιο προχωρημένα στάδια της ανθρώπινης αντοχής, πριν σας κάψουν στην πυρά. Μπορεί να μείνετε φυλακισμένος σε απόλυτο σκοτάδι επί μήνες και χρόνια, να σας κτυπούν ή να σας αφήσουν νηστικό ή ξαπλωμένο στον τροχό. Μπορεί να σας βγάλουν τα νύχια των χεριών ή των ποδιών ή να σας εισαγάγουν στο σώμα, στη μήτρα ή στον πρωκτό ένα έμβολο
σχήματος αχλαδιού και να το ανοίξουν, μέχρι τα βάσανά σας να γίνουν αφόρητα. Μπορεί να σας κρεμάσουν από την οροφή σε ένα strαppαdo* (με τα μπράτσα σας δεμένα πισθάγκωνα από μία τροχαλία, ενώ σας έχουν κρεμάσει βαρίδια από τα πόδια), με αποτέλεσμα να εξαρθρωθούν οι ωμοπλάτες σας. Σε αυτά τα βασανιστήρια ενδεχομένως να προστεθεί το squαssαtion** το οποίο συχνά μπορεί από μόνο του να προκαλέσει το θάνατό σας, κι έτσι να σας γλιτώσει από τη δοκιμασία επάνω στην πυρά!
Αν έχετε την ατυχία να ζείτε στην Ισπανία, όπου η δικαστική σκληρότητα έχει φθάσει σε εξωφρενικά υψηλά επίπεδα, μπορεί να σας τοποθετήσουν σε έναν «ισπανικό θρόνο», ένα σιδερένιο κάθισμα, το οποίο αποτελείται από σιδερένιες λαβές που ακινητοποιούν το λαιμό και τα άκρα σας. Με σκοπό τη σωτηρία της ψυχής σας, θα βάλουν κάτω από τα γυμνά σας πόδια ένα μαγκάλι με αναμμένα κάρβουνα, για να σιγοψηθούν. Επειδή όμως το στίγμα της αίρεσης εισχωρεί σε μεγάλο βάθος, θα αλείφουν το κρέας σας
συνέχεια με λίπος, για να μην καεί πολύ γρήγορα. Ή μπορεί να σας δέσουν επάνω σε έναν πάγκο, και να τοποθετήσουν ανάποδα επάνω στη γυμνή κοιλιά σας μία χύτρα γεμάτη ποντίκια. Ακολούθως θα ζεστάνουν τη χύτρα και τα ποντίκια θα αρχίσουν να σκάβουν μέσα την κοιλιά σας, ψάχνοντας να βρουν τρόπο να ξεφύγουν.
Σε περίπτωση που υποκύψετε και ομολογήσετε στους βασανιστές σας ότι είσθε πράγματι αιρετικός, μάγος ή μάγισσα, θα υποχρεωθείτε να επιβεβαιώσετε την ιστορία σας ενώπιον ενός δικαστή –και οποιαδήποτε απόπειρα υπαναχώρησης ή ισχυρισμού ότι η ομολογία σας αποσπάσθηκε μέσω βασανιστηρίων, θα σας επαναφέρει στη δικαιοδοσία των βασανιστών ή θα σας οδηγήσει απ’ ευθείας στην πυρά. Αν μετά την καταδίκη σας, δηλώσετε ότι μετανοείτε για τις αμαρτίες σας, αυτοί οι σπλαχνικοί και μορφωμένοι άνθρωποι -των οποίων το ενδιαφέρον για τη μοίρα της αιωνίας σας ψυχής δεν έχει όρια- θα σας κάνουν τη χάρη να σας στραγγαλίσουν πριν ανάψουν την πυρά.
Η μεσαιωνική εκκλησία δεν άργησε να παρατηρήσει ότι η Αγία Γραφή είχε την καλοσύνη να προτείνει διαφόρους τρόπους για την εκρίζωση των αιρέσεων, που ποίκιλλαν από τον λιθοβολισμό από την κοινότητα έως την καύση των αιρετικών ζωντανών. Μία κυριολεκτική ανάγνωση της Παλαιάς Διαθήκης, όχι μόνο επιτρέπει αλλά αξιώνει τη θανάτωση των αιρετικών. Όπως αποδεικνύεται, ποτέ δεν υπήρξε δυσκολία να βρεθεί ένας όχλος πρόθυμος να αναλάβει αυτό το θείο έργο και να το πράξει εξ ολοκλήρου επάνω στη βάση της αυθεντίας της εκκλησίας -διότι αποτελούσε ακόμη έγκλημα πρώτου βαθμού το να διαθέτει κανείς μία Βίβλο γραμμένη σε κάποια από τις τοπικές γλώσσες της Ευρώπης. Στην πραγματικότητα μάλιστα, ο μέ­σος άνθρωπος έμελλε να αποκτήσει πρόσβαση στις Γραφές μόλις τον 16ο αιώνα. Το Δευτερονόμιο ήταν το κατ’ εξοχήν κείμενο που ενδιέφερε τους ιεροεξεταστές, διότι παροτρύνει σαφώς τους πιστούς να δολοφονούν τους πάντες ανάμεσά τους, ακόμη και τα μέλη των οι­κογενειών τους που θα εκφράσουν συμπάθεια σε ξένους θεούς. Επι­δεικνύοντας μία ικανότητα ολοκληρωτισμού, που λίγοι θνητοί έχουν εφαρμόσει ποτέ, ο συγγραφέας αυτού του κειμένου αξιώνει να φο­νεύεται επίσης όποιος δείξει ευαισθησία και δεν παίρνει μέρος σε αυτές τις θρησκευτικές δολοφονίες (Δευτερονόμιο IZ΄:12-13). Όποιος φαντάζεται ότι οι Γραφές δεν περιλαμβάνουν δικαίωση για την Ιερά Εξέταση, δεν έχει παρά να τις συμβουλευθεί, για να ξεκα­θαρίσει πλήρως την άποψή του επί του θέματος:
«Αν ακούσετε ότι σε μία από τις πόλεις που ο Ιεχωβάς, ο Θεός σας, σας έχει δώσει κατοικία, υπάρχουν άνθρωποι, ελεεινοί από τη φυλή σας, που έχουν παραπλανήσει συμπολίτες τους λέγοντας «ας πάμε να λα­τρεύσουμε άλλους θεούς», τους οποίους εσείς δεν γνωρίζατε ως τώρα, έχετε καθήκον να εξετάσετε το ζήτημα και να ερευνήσετε με τη μεγαλύ­τερη δυνατή προσοχή. Αν αποδειχθεί και επιβεβαιωθεί ότι έχει λάβει χώρα ένα τόσο μισητό πράγμα ανάμεσά σας, πρέπει να σφάξετε τους κατοίκους αυτής της πόλης. Πρέπει να θέσετε κάτω από την κατάρα της καταστροφής την πόλη και όλα όσα περιέχει. Πρέπει να σωρεύσε­τε όλα τα υπάρχοντά της στην κεντρική πλατεία και να κάψετε την πόλη και όλη της τη λεία, προσφέροντάς την στον Ιεχωβά, το Θεό σας. Η πό­λη θα πρέπει να μείνει ερείπιο στον αιώνα τον άπαντα και να μην ξανα­κτιστεί ποτέ.» (Δευτερονόμιο IΓ΄: 12-16)
Για ευνόητους λόγους, η εκκλησία έτεινε να αγνοεί την τελευταία εντολή, δηλαδή την καταστροφή της περιουσίας των αιρετικών.
Πέραν της αξίωσης της τήρησης των εντολών της Παλαιάς Διαθή­κης «μέχρι κεραίας», ο Ιησούς φαίνεται να έχει υπονοήσει στο κατά Ιωάννην ΙΞ΄: 6, κάποιες πρόσθετες παραλλαγές στην πρακτική της δο­λοφονίας αιρετικών και απίστων: «Αν κάποιος δε με ακολουθεί, απορρίπτεται σαν κλαρί και μαραίνεται, και οι άνθρωποι τα μαζεύουν και τα πετούν στη φωτιά, όπου καίγονται». Το αν εμείς επιθυμούμε να ερμηνεύσουμε τον Ιησού με μεταφορική έννοια, είναι φυσικά δική μας υπόθεση. Το πρόβλημα, πάντως, με τα ιερά κείμενα είναι ότι πολλές από τις δυνατές ερμηνείες τους (στις οποίες περιλαμβάνονται και οι πιο κυριολεκτικές ερμηνείες) μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να δικαιολογηθούν αγριότητες στα πλαίσια της υπεράσπισης της πίστης.

* Βασανισμός με ανάρτηση και ρίψη του θύματος από κάποιο ύψος
** Είδος βασανιστηρίου
Διαβάζοντας αυτό τον καιρό το βιβλίο αυτό διαπιστώνω ότι ο Harris επιδίδεται από την αρχή ως το τέλος του σ’ ένα ανελέητο μαστίγωμα της θρησκευτικής αλογίας και σε μια διαρκή επίκληση στη λογική. Στέκομαι, λοιπόν, σε ορισμένα κεφάλαια, όπως το παραπάνω, που δίνουν πειστικές απαντήσεις στο γιατί η θρησκευτική πίστη οδηγεί μέχρι και σήμερα σ’ όλη αυτή την παράνοια. Είναι απλό: τουλάχιστον για τις τρεις συγγενείς μονοθεϊστικές θρησκείες η εξήγηση είναι ότι όλες αυτές οι απάνθρωπες, και δολοφονικές πρακτικές πηγάζουν από τις «άγιες» γραφές τους! Εκεί μέσα περιλαμβάνεται και η δικαίωση για την ιερή εξέταση. Αλλά ο Harris προχωράει και παραπέρα, με την επισήμανση π.χ. ότι και ο ίδιος ο Χριστός θεσπίζει με τη διδασκαλία του πρόσθετες παραλλαγές στην πρακτική της δολοφονίας αιρετικών και απίστων!

Δεν υπάρχουν σχόλια: