12.2.13

ΕΝΑΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΜΕΝΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ



O Κρίστοφερ Χίτσενς, ο «ρήτορας - πυγμάχος», έφυγε από τη ζωή το Δεκέμβρη του 2011. Ο γοητευτικά προκλητικός Άγγλος συγγραφέας, δημοσιογράφος και καθηγητής στο τμήμα φιλελεύθερων σπουδών του New School, επιτέθηκε χωρίς έλεος στη θρησκεία και δε δίστασε να συγκρουστεί με μεγάλες προσωπικότητες, όπως ο Νόαμ Τσόμσκι.
Για το Χίτσενς η θρησκεία είναι ανθρώπινο επινόημα. Η οργανωμένη μορφή της είναι βίαιη, συγγενική με τον ρατσισμό και τον σεχταρισμό, περιφρονεί τις γυναίκες, καταπιέζει τα παιδιά, οδηγεί σε αυταπάτες και ψυχώσεις. Το μήνυμά της είναι μήνυμα μόνιμης υποταγής και ευγνωμοσύνης. Ένθερμος άθεος, υποστήριζε ότι οι τρεις μεγάλες μονοθεϊστικές θρησκείες αποτελούν «άξονα του κακού», καθώς πίστευε ότι οι οργανωμένες θρησκείες οδηγούν στη μισαλλοδοξία και από εκεί στο ρατσισμό και στη βία.
Το Νοέμβριο του 1973, η μητέρα του αυτοκτόνησε στην Αθήνα. Ο Χίτσενς ταξίδεψε στην Ελλάδα για να παραλάβει τη σορό της και έγραψε άρθρο για τη χούντα των συνταγματαρχών, το οποίο φιλοξένησε το περιοδικό New Statesman. Από τις σελίδες του, απέκτησε τα επόμενα χρόνια τη φήμη δημοσιογράφου που δεν φοβόταν να τα βάλει με τους ισχυρούς, όπως το Χένρι Κίσιντζερ και το Βατικανό.

Ο Θεός δεν είναι μεγάλοςΣε όλα τα θρησκευτικά κείμενα απαντά ο αρχέγονος φόβος πως η μισή ανθρώπινη φυλή είναι διεφθαρμένη και ακάθαρτη, η επιθυμία για μικροδιευθετήσεις αντιδικιών σε αγροτικά ζητήματα και η δικαιολογία για δουλεμπόριο και εθνοκάθαρση, γράφει ο Χίτσενς στο βιβλίο του, «ο Θεός δεν είναι μεγάλος».
Η σχέση θρησκευτικής βαρβαρότητας και σεξουαλικής καταπίεσης είναι άμεση: το σεξ πρέπει να χάσει την απολαυστική του πλευρά. Αναρωτιέται όμως κανείς τι είδους θεοί είναι εκείνοι που αφού ποίησαν τα πάντα εν σοφία έδωσαν τη σεξουαλική ορμή στον άνθρωπο κι ύστερα την καταδίκασαν. Όταν οι νεαροί μουσουλμάνοι στερούνται κάθε σχέση με το αντίθετο φύλο και μαθαίνουν να προτιμούν το μαρτύριο της αποχαυνωτικής μηχανικής απαγγελίας του Κορανίου, το πρόβλημά τους, γράφει ο Χίτσενς, δεν είναι ότι επιθυμούν παρθένους αλλά ότι οι ίδιοι είναι παρθένοι.
Η εμπλοκή της θρησκείας στην πολιτική είναι εξίσου καταστροφική. Μπέλφαστ, Βηρυτός, Βελιγράδι, Ιερουσαλήμ, Βαγδάτη, Ρουάντα. Η ισραηλινοπαλαιστινιακή διένεξη θα είχε λυθεί με ευκολία αν δεν είχαν ανακατευτεί ραβίνοι και μουλάδες. Οι ορθόδοξοι έκαναν γαργάρα τους αμέτρητους ομαδικούς τάφους των ομόδοξων Σέρβων εγκληματιών πολέμου Κάραζιτς και Μλάντιτς. Οι εκκλησιαστικές αρχές πάντα είναι απρόθυμες να καταδικάσουν γεγονότα όπως οι δολοφονίες των μεταφραστών του Ράσντι (ενώ αντίθετα καταδίκασαν το έργο του!) και σπάνια παρεμβαίνουν σε περιπτώσεις παιδικής κακοποίησης, δουλείας ή γενοκτονίας. Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, Γκάντι, Μορμόνοι, ψευτομεσσίες: η θρησκεία πάντα χρησιμοποιήθηκε για εδραίωση εξουσίας.
Πάντως ο Χίτσενς δεν υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι δε θα πρέπει να ιδρύουν ή να ακολουθούν τη θρησκεία που τους ταιριάζει ή τους ικανοποιεί. Αρκεί να μην κάνουν τόση φασαρία οι ιεροκήρυκες που ισχυρίζονται ότι ο δικός τους Μεσσίας και κανενός άλλου είναι εκείνος που οφείλει να δέχεται ο κόσμος με δουλοπρέπεια και δέος. Αρκεί να αφήσουν ήσυχους εκείνους που δεν πιστεύουν - πράγμα που ποτέ δεν κάνουν, όπως σχολιάζει. Όσο για την ανάγκη για θαυμασμό και μυστήριο, ικανοποιείται άριστα με μουσική, τέχνη, λογοτεχνία, ανθρώπινη επικοινωνία, φιλία, ψυχαγωγία. Η μελέτη της λογοτεχνίας μπορεί να αντικαταστήσει την παθητική εμμονή στα παραποιημένα και χαλκευμένα ιερά κείμενα και στις φανταστικές ηθικολογικές ιστορίες τους.

«Οι οπαδοί των νεράιδων δε χτυπάνε την πόρτα σου για να σε προσηλυτίσουν. Δεν απαιτούν να διδάσκεται η ψευδοεπιστήμη τους στα σχολεία. Δεν καταδικάζουν σε θάνατο οπαδούς άλλων νεράιδων. Δεν ισχυρίζονται ότι οι ηθικοί κανόνες βγαίνουν από τις τελετές των νεράιδων και ότι χωρίς νεράιδες θα είχαμε συνουσίες στους δρόμους και την κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας. Δε λένε ότι οι νεράιδες έφτιαξαν τον κόσμο και ως εκ τούτου πρέπει να κλείνουμε το γόνυ στο Μεγάλο Αδελφό των νεράιδων. Δε λένε ότι η νεράιδα θα σε διατάξει να σκοτώσεις την αδελφή σου αν κυκλοφορεί στο δρόμο με κάποιον που δεν είναι ο αδελφός της.
Νομίζω λοιπόν ότι ισχύει αυτό που ο ποιητής Σέλεϋ αποκαλούσε αναγκαιότητα του αθεϊσμού. Αργά ή γρήγορα θα πρέπει να πάρεις θέση. Είτε αποδίδεις την παρουσία σου εδώ στους νόμους της βιολογίας και της φυσικής είτε την αποδίδεις σε ένα θείο σχέδιο. (Μπορείς να διακρίνεις το φίλο από τον εχθρό από το πώς απαντούν σε αυτό το αναπόδραστο ερώτημα και από το πώς αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις του.) Κι ωστόσο, όπως και οι πιστοί, άπαξ και αποφασίσουμε, έχουμε ακόμη πολλή δουλειά μπροστά μας.»
Ο Κρίστοφερ Χίτσενς, μας οδηγεί μέσα από την αγνωστικιστική και αντιθρησκευτική σκέψη πολλών αιώνων. Ο τόμος περιλαμβάνει 45 κείμενα που συνιστούν τον κανόνα του αθεϊσμού. Από τον Λουκρήτιο στον Ντέιβιντ Χιουμ, από τον Τόμας Χομπς και το Σπινόζα ως το Σέλλεϋ και τον Καρλ Μαρξ, και από το Δαρβίνο και το Φρόυντ ως τους νεότερους και σύγχρονους μαχητικούς συνήγορους του αθεϊσμού, το Ρίτσαρντ Ντώκινς, το Ντάνιελ Ντένετ, το Μάικλ Σέρμερ, το Σαμ Χάρις, τον Ίαν Μακιούαν, και πολλούς άλλους. Τα διαφωτιστικά όσο και απολαυστικά κείμενα της ανθολογίας, εμπλουτισμένα με τα εξαιρετικά σχόλια του Κρίστοφερ Χίτσενς, ενδιαφέρουν όχι μόνο τον άθεο, τον αγνωστικιστή και τον πανθεϊστή, αλλά διεγείρουν την περιέργεια ακόμη και του μονοθεϊστή αναγνώστη.

Δεν υπάρχουν σχόλια: